Meninos e meninas (Jongens en meisjes)

Het Latijns-Amerikaanse machismo doet bij de meesten van jullie vast wel een belletje rinkelen. Iedereen hoorde wel al eens over de machocultuur, en dat mannen in dat Zuiderse continent anders omgaan met vrouwen dan in België.
Het klopt. De grabbelende handen die je 's avonds in de charmante uitgaansbuurt van Lapa tegemoet komen wanneer je rustig door de massa heen wil komen op straat, zeggen al genoeg. Of de getuite lippen die op een totaal ongepast moment de sfeer kunnen verpesten. Of de leuke gesprekken die je denkt te voeren, tot op een bepaald punt wanneer duidelijk wordt wat het doel van het gesprek is. Mannen die naar een koppel stappen, met het meisje dansen en vragen aan haar vriend hoeveel ze hem moeten betalen om eens met zijn vriendin naar bed te mogen. En vooral hoe ze zich in dergelijke situaties altijd maar weer zouden verontschuldigen ten opzichte van de begeleidende man, maar nooit bij de vrouw zelf.
Het zijn allemaal waar gebeurde voorbeelden waarvan elk meisje in ons huis er al minstens enkele ervaren heeft. En dat in nog geen drie weken tijd. Het is ons intussen wel duidelijk dat toch niet alle Brazilianen respectloze beesten kunnen zijn, maar dat de "normale" duidelijk op andere plaatsen en andere tijdstippen zijn. Het vurige volkje heeft ook zijn voordelen: meer open, directer, spontaner, sneller een dansje wagen ... Maar je voelt je hier alvast niet zo zorgeloos als in België/Nederland, waar alles er koeler aan toe gaat en flirten veel minder, subtieler en voorzichtiger gebeurt.

Het verschil tussen jongens en meisjes is ook merkbaar in het wereldje van straatkinderen. Het is bijvoorbeeld heel opvallend dat er altijd minder meisjes dan jongens op de projecten zijn. Een van de opvoeders verklaarde dat het straatleven voor veel jongens in feite een lolletje is, een grap. Ze zijn vrij, doen hun eigen ding, moeten naar niemand luisteren ... En als zij dan lol mogen maken, douchen en eten op een project, dan is dat best ok. Voor de meisjes valt er echter niks te lachen. Ze worden nogal vaak de prostitutie in gelootst, of zijn het "moedertje" van de groep waarbinnen ze leven, of ze hebben al hun eigen kind van god weet wie ... Gevolg: ze sluiten zich af en vertrouwen niet snel, zelfs al gaat het over mensen die het goed met hen voorhebben.
Deze week was er voor het eerst terug meer volk op São Cristóvão. Ik zag er nu voor het eerst pubers, adolescenten. Heel charmante jonge kereltjes van een jaar of 15,16, die me in feite perfect aan mijn Vlaamse Chirojongens deden denken qua gedrag, voorkomen ...
Bij de meisjes kon ik die vergelijking echter niet maken. Eentje liep er hoogzwanger bij, amper 14 jaar, suffe blik in de ogen, constant aan het roken, een dwaze lach op het gezicht en totaal geen aandacht voor of gevoel bij het kind dat ze in haar buik draagt. Alsof je 's avonds met een zak M&M's richting zetel zou trekken, die indruk had ik van het gevoel dat ze uitstraalde bij haar ronde buik. Ik vroeg me af waar haar baby ter wereld zou komen en kreeg van een opvoeder te horen dat er gratis kraamklinieken zijn in Rio, die de straatmeisjes maar al te goed weten te vinden. Ook inentingen zijn op verscheidene plaatsen (ook op het project) te verkrijgen. Dat was op zijn minst al een kleine geruststelling ...
Verder was er ook een moedertje van 16 jaar aanwezig. Haar schattige dochtertje, Estefanie Victória, is 1 jaar en 7 maanden oud (zie foto). Het kind is prachtig, schattig en kan stappen als de beste. Maar hoe vaak je het ook vasthoudt of "sjkoediewoediepraat" uitkraamt ... het kind is zo afgestompt als wat. Nauwelijks reactie, enkel een droeve blik. En zelfs al apprecieert het kind een knus nestelhoekje dat het plots in je armen vindt, dat is het dan ook: met een droeve, starende blik, schuilt het meisje in je veilige armen.
Dat lieve kleine meisje heeft weinig toekomstperspectief. In tegenstelling tot haar moeder (wie weet waar de vader is) die hoogstwaarschijnlijk ooit een thuis had, maar die door moeilijke omstandigheden verliet, zal het meisje vermoedelijk nooit weten wat het woord "thuis" betekent. School zit er waarschijnlijk ook niet in. Het kind heeft zelfs minder affiniteit met haar ouders, want het wordt voornamelijk opgevoed door een groep, dag in dag uit. Als zoiets je gevoelige snaar niet raakt ... Straatkinderen zijn al een "triestige affaire" als je erbij stilstaat. Maar straatbaby's, kinderen van straatkinderen, die hebben nog veel minder toekomstperspectief.

Ook in Casa Dom Helder, waar de favelakinderen komen die wel een thuis en een school hebben, zijn er altijd meer jongens dan meisjes. Daar heeft dat meer te maken met de rol die de meisjes in het huishouden hebben, zij blijven thuis om te werken. Jongens mogen echter de hele dag door de wijk lummelen (waardoor ze ook vatbaarder zijn voor de drugshandel en criminaliteit) of lekker onder toezicht gaan spelen in het veiliger Casa Dom Helder van AMAR. Het is als ouder dus verstandiger om ervoor te zorgen dat je kind een plaatsje in het project krijgt.

Hoewel in België ook wel eens geleuterd wordt over glazen plafonds en loonkloven tussen mannen en vrouwen ... Hier is de man-vrouwverhouding weer een heel ander verhaal. Een verhaal dat veel meer dan bij ons over een gebrek aan respect gaat.

Om het toch nog een beetje vrolijk te houden ... To Brazil van The Vengaboys.